انواع خانواده از نظر روانشناسی
روانشناسی از سه منظر مختلف، انواع خانواده ها را در دسته بندی های متفاوت قرار می دهد.
انواع خانواده از سه منظر تقسیم می شوند:
۱- از نظر کاربردى؛
از نظر کاربردی که در دانشهاى مختلف دارد، خانواده را به دو صورت زیستی (گروه متشکل از پدر و مادر و فرزندان) و آماری ( افرادى که با هم در زیر یک سقف زندگى مىکنند و دور یک سفره غذا مىخورند و اقتصاد مشترک دارند) تقسیم مىکنند.
۲- از نظر کارکردی؛
از دیدگاه کارکردى که برعهده دارد: به دو شکل جهت یابی (خانوادهاى که کودک در آن به دنیا مىآید و بزرگ مىشود و گرایشها و سوگرى هاى خود را از آن کسب مىکند) و فرزندزائی (خانوادهاى که زن و شوهر و فرزندان آنان تشکیل مىشود و کارکرد اصلى آن تولیدمثل است) تقسیم مىگردد.
۳- از نظر شیوه ی معیشت و نحوه ی زندگی؛
خانواده به سه شکل شهری، روستائی و عشایری تقسیم مىشود که در عین وجود تشابهات فراوان بین اشکال متفاوت خانواده در این سه قلمرو، از دیدگاههاى مختلف تمایزهائى نیز میان آنها وجود دارد.
از نظر ساخت خانواده و روابط افراد در درون آن، انواع چهارگانهٔ زیر قابل تشخیص است:
۱- خانواده ی هسته ای؛
خانواده ی هستهاى یا خانواده ی زن و شوهرى، خانوادهاى است مرکب از یک زن و یک مرد با تعدادى فرزندان ازدواج نکرده. در خانوادهٔ هستهاى حداکثر دو نسل وجود دارد و از نظر قدرت تصمیمگیرى ممکن است مستقل، نیمه مستقل و وابسته به شبکهٔ خویشاوندى و خانوادهٔ گسترده باشد.
۲- خانواده ی گسترده؛
خانواده ی گسترده یا خانواده ی توسعه یافته، خانوادهاى است که از یک زن و مرد اصلی، فرزندان ازدواج کرده و نکرده ی آنان، همسر و کودکان فرزندان ازدواج کرده و خویشاوندان و وابستگان دیگر تشکیل مىشود. خانواده ی گسترده معمولاً شامل دو یا چند هسته ی زناشوئى است و در آن بیش از دو نسل زندگى مىکنند. خانواده ی گسترده انواع زیادى دارد که نمونهٔ رایج آن در ایران خانواده ی پدرى توسعه یافته است.
۳- خانواده با محلقات،
گونهاى از خانواده ی هستهاى است که یک یا چند نفر از خویشاوندان زن یا شوهر با اعضاى آن زندگى مىکنند. از نظر اقتدار داخل خانواده و اداره ی امور آن، اعضاى خانواده تابع خانواده ی اصلى (هستهای) و رئیس آن هستند و همین نکته است که تمایز آن را با خانواده ی گسترده نشان مىدهد.
۴- خانواده ی ناقص؛
خانوادهاى است که بنا به دلایلی، یکى از عناصر اصلى و ارکان خانواده (مرد، زن و کودک) را نداشته باشد. از خانوادههاى ناقص مىتوان به خانواده ی نخستین (زن و شوهرى جوان نوپیوند و بدون فرزند)، خانواده ی سومین (خانواده ی زن و شوهر سالخورده که فرزند آنها پس از ازدواج خانواده را ترک کردهاند)، خانواده ی بىفرزند (خانوادهاى که بهعلت عقیم بودن مرد و نازائى زن فرزندى ندارد) و خانواده ی گسسته یا از هم گسیخته (خانوادهاى که به علت مرگ یکى از زوجین یا طلاق یا ترک و یا طرد خانواده و مهاجرت و غیره، زن یا شوهر را نداشته باشد) اشاره کرد.